“Shiwasu (師走)” là tên gọi truyền thống của tháng 12 ở Nhật Bản. Càng gần cuối năm, không khí ngoài phố càng trở nên tất bật, và đồng thời nhiều người cũng cảm nhận một cảm xúc rất đặc biệt: “Vậy là năm nay cũng sắp kết thúc.” Tháng 12 ở Nhật thú vị ở chỗ các sự kiện vui chơi không phụ thuộc tôn giáo, phong tục đón năm mới lâu đời và sự nhộn nhịp hiện đại hòa quyện với nhau một cách tự nhiên.
Không khí Giáng sinh (dù không phải người theo đạo)
Nhắc đến tháng 12 là nhắc đến Giáng sinh. Ở Nhật, nhiều người không theo Kitô giáo, nhưng Giáng sinh đã trở thành một dịp ấm áp để dành thời gian cho gia đình, người yêu và bạn bè hơn là một nghi lễ tôn giáo. Đi ngắm đèn trang trí, chuẩn bị bánh kem và gà rán, tặng quà cho nhau… tất cả khiến không khí cuối năm rộn ràng hơn.
Sự sôi động của mùa mua sắm cuối năm
Một “đặc sản” của Shiwasu là sự sôi động của mùa mua sắm cuối năm. Từ cửa hàng bách hóa, trung tâm thương mại, phố mua sắm đến các nền tảng online, những chiến dịch quà tặng, giảm giá và thông báo về túi may mắn đầu năm xuất hiện dồn dập, thu hút người đi mua “phần thưởng cho bản thân” hoặc “chuẩn bị cho năm mới”. Quà biếu cuối năm, quà mang về quê, hay đồ mua sắm cho những buổi họp mặt gia đình—mua sắm trở thành một phần của nhịp cuối năm rất “Nhật Bản”.
Bonenkai: Tiệc tất niên để “cười cho quên năm cũ”
Tháng 12 cũng là mùa của bonenkai – tiệc tất niên. Ngồi cùng đồng nghiệp hay bạn bè, nói với nhau “Năm nay vất vả rồi” là một dấu chấm nhỏ giữa những ngày bận rộn. Khi rời khỏi công việc và cười đùa cùng nhau, mối quan hệ có thể gần gũi hơn và tinh thần cũng được nạp lại cho năm mới. Gần đây, hình thức cũng đa dạng: tiệc nhóm nhỏ hoặc gặp nhau online đều phổ biến.
Chuẩn bị đón năm mới (tổng vệ sinh & trang trí)
Trọng tâm của Shiwasu là “chuẩn bị cho năm mới”. Cuối năm, nhiều người tổng vệ sinh để dọn dẹp mọi ngóc ngách, loại bỏ những thứ không còn cần thiết, và làm mới cả tâm trạng để đón một khởi đầu mới. Nhiều gia đình cũng trang trí ở lối vào bằng shimenawa, kagami mochi, kadomatsu… mang ý nghĩa “đón thần năm mới” và “cầu may mắn”. Giữa sự bận rộn, việc vẫn dành thời gian để “sắp xếp và làm mới” có lẽ là lý do khiến năm mới ở Nhật mang cảm giác rất đặc biệt.
Kỳ nghỉ đông của trường học
Shiwasu cũng là thời điểm bắt đầu kỳ nghỉ đông. Với trẻ em, đó là kỳ nghỉ dài đáng mong chờ; thời gian đi chơi cùng gia đình, về quê, hoặc thư giãn ở nhà sẽ nhiều hơn. Trên phố cũng thấy học sinh nhiều hơn, tạo cảm giác nhộn nhịp cuối năm. Trong khi đó, người lớn thường bị cuốn vào chốt công việc và deadline, khiến thời gian gia đình và sự bận rộn cùng tồn tại—rất “Shiwasu”.
Nguồn gốc tên gọi “Shiwasu”
Có nhiều giả thuyết về tên gọi “Shiwasu”, nhưng phổ biến nhất là: đây là tháng bận đến mức ngay cả các vị sư/tu sĩ (“shi”) cũng phải chạy. Vì cuối năm có nhiều nghi lễ và sự kiện, ngay cả những người vốn điềm tĩnh cũng trở nên vội vã. Ngày nay, khi công việc, việc nhà, mua sắm cuối năm, tiệc tất niên và chuẩn bị đón năm mới dồn lại trong một tháng, cách giải thích này vẫn rất “đúng”.
Hướng tới năm mới: gửi lời chúc cho Năm Con Ngựa
Ánh sáng Giáng sinh, sự nhộn nhịp mua sắm, tiếng cười của bonenkai, việc chuẩn bị đón năm mới và kỳ nghỉ đông bắt đầu—tất cả hòa lại khiến Shiwasu trở thành tháng tượng trưng cho sự khép lại của một năm. Chúc bạn bước vào “Năm Con Ngựa” với đà tiến mạnh mẽ và may mắn đến gần hơn, để mọi việc “phi nước đại” thật suôn sẻ.